Friuli-Venezia Giulia, mały region - wielkie smaki: włoska przygoda enokulinarna poza utartym szlakiem.
Położony na północnym wschodzie Włoch, region Friuli-Venezia Giulia kusi zmysły swoją różnorodnością: natury, kuchni, sztuki, wina, historii i tradycji, na obszarze, na którym w mniej niż dwie godziny można zobaczyć Alpy, Dolomity i Morze Adriatyckie. To miejsce, gdzie winorośle opowiadają wielowątkowe historie. Ten eklektyczny zakątek Italii odkrywa przed podróżnikami prawdziwe bogactwo możliwości zwiedzania i… smakowania.
Daleko od tłumów wielkich miast Friuli-Venezia Giulia fascynuje tych, którzy szukają czegoś więcej niż jedynie pięknych widoków. Tutejsze wino i kuchnia opowiadają historie ludzi i miejsc, które od wieków łączą lokalne tradycje z wpływami sąsiednich krajów. Znajdziemy tu wina o niepowtarzalnym charakterze, autentyczne potrawy oraz wydarzenia, które przybliżają kulturę i dziedzictwo tego regionu.
Zaczarowany eklektyzm smaku
Wielokulturowe korzenie regionu zapisane są w produktach najwyższej jakości, bo region graniczący z Austrią i Słowenią, przez wieki czerpał z różnorodnych wpływów kulturowych. W rezultacie kuchnia i winiarstwo tego miejsca stanowią unikalne połączenie smaków włoskich, austriackich, słoweńskich i ogólnie obszarów środkowoeuropejskich określanych jako „Mitteleuropa”. Ta mieszanka sprawia, że można tu spróbować dań i win, których próżno szukać w innych częściach Włoch. Wino z Friuli-Venezia Giulia jest cenione za wyjątkową jakość i charakter – to tutaj powstają jedne z najlepszych białych win w kraju, a wśród nich szczególną sławą cieszy się szczep Friulano oraz rześkie Sauvignon Blanc i Ribolla Gialla. Obok doskonałych win Friuli-Venezia Giulia jest stolicą znanego na całym świecie deseru tiramisù, szynki Prosciutto di San Daniele DOP, wędzonej szynki Prosciutto di Sauris, wędliny Pitina, czy produkowanego tu od wieków sera Montasio DOP.
Nie dziwi więc, że Ambasada Włoch w Polsce, we współpracy z władzami regionu, zdecydowała się poświęcić ważne wydarzenia IX Tygodnia Kuchni Włoskiej na Świecie, takie jak warsztaty wina Master Class i kolacja galowa, regionowi Friuli-Venezia Giulia, aby osoby zainteresowane i przedstawiciele sektora mogli spróbować bogatej różnorodności włoskiej kultury winiarsko-gastronomicznej, nie zawsze znanej miłośnikom kuchni włoskiej z innych krajów.
Enoturystyka – szlaki wina i historii
Turyści z Polski mogą odkrywać uroki regionu, podróżując słynnym Szlakiem Wina i Smaków Friuli-Venezia Giulia (Strada del Vino e dei Sapori), który obejmuje liczne winnice, miejsca oferujące dania i produkty najwyższej jakości, restauracje i gospodarstwa agroturystyczne. Każdy przystanek na tej trasie to okazja, by spróbować lokalnych specjałów i zanurzyć się w relaksującej atmosferze włoskiej prowincji. Od historycznych winnic z obszarów DOC, jak Collio, wzgórza Colli Orientali del Friuli oraz Carso, po kameralne gospodarstwa rodzinne, winiarze chętnie dzielą się historią swoich wyrobów i tajemnicami ich produkcji.
W ciągu całego roku, w regionie organizowane są wydarzenia dla miłośników winiarskiej turystyki: od dużych wydarzeń jak Friuli Doc w Udine oraz Gusti di Frontiera („Smaki pogranicza”) w Gorycji, po lokalne festyny, podczas których można spróbować niszowych produktów.
Kuchnia z historią i charakterem
Friuli-Venezia Giulia to także raj dla smakoszy, gdzie różnorodność potraw odzwierciedla barwną przeszłość regionu. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych dań jest frico – zapiekanka z sera Montasio, ziemniaków i cebuli, chrupiąca z zewnątrz i delikatnie kremowa w środku. Ten tradycyjny przysmak serwowany jest często z polentą lub duszonymi warzywami, tworząc harmonijną kompozycję smaków. Również gulasz na bazie wołowiny, podawany z chlebem lub polentą, to ukłon w stronę wpływów „Mitteleuropy”.
Na nadmorskim wybrzeżu w okolicach Triestu można skosztować dań z owoców morza, w tym spaghetti alle vongole z delikatnymi świeżymi małżami. Natomiast wśród gór Alp Julijskich i Dolomitów często serwowane są dania sycące i proste, jak cjarsons – pierogi, których przepis jest zawsze inny dla każdej doliny, z nadzieniami ze słodko-słonej mieszanki z ziemniaków, rodzynek, mięty i cynamonu. Czarujący kontrast smaków w każdej potrawie świadczy o kulinarnej pomysłowości tutejszych kucharzy.
Friuli-Venezia Giulia – więcej niż podróż
Friuli-Venezia Giulia to miejsce, które warto odwiedzić nie tylko dla wyśmienitego wina i jedzenia, ale również dla bogatej historii i kultury. Stare miasteczka, takie jak Cividale del Friuli, wpisane na listę UNESCO, kryją w sobie tajemnice minionych wieków, a nadmorski Triest z majestatycznym zamkiem Miramare przyciąga urokliwą atmosferą i śladami dawnej świetności. Co więcej, w 2025 roku Gorycja oraz Nova Gorica będą Stolicą Kultury – to świetna okazja do zobaczenia obu miast. Odwiedzając region jesienią, można podziwiać nie tylko złociste krajobrazy winnic, ale i uczestniczyć w licznych festiwalach, które celebrują lokalną kulturę i tradycje.
Dla podróżnika szukającego autentycznych wrażeń Friuli-Venezia Giulia to prawdziwa skarbnica smaków i opowieści, które pozostają w pamięci na długo. Każdy kęs i każdy łyk opowiadają historię miejsca, gdzie życie toczy się powoli, w zgodzie z rytmem natury i szacunkiem dla tradycji.
Jak dotrzeć z Polski do Friuli-Venezia Giulia?
Z Polski do Friuli-Venezia Giulia można wygodnie dojechać samochodem lub dotrzeć samolotem, a następnie przesiąść się na lokalny transport. Najdogodniejsza trasa samochodowa prowadzi przez Czechy i Austrię – podróż z Warszawy do Udine trwa średnio około 10-11 godzin, co sprawia, że jest to przyjemna trasa widokowa nawet na dłuższy weekend. Alternatywą jest przelot do Wenecji lub Triestu, skąd do najważniejszych punktów regionu Friuli-Venezia Giulia można dostać się lokalnymi połączeniami kolejowymi lub autobusowymi.
